موقعیت جغرافیایی 
       سرزمین چین در دورترین قسمت شرقی آسیا قرار گرفته و از هندوستان بوسیله کوهستانهای بلند جدا گردیده است. حاصلخیزترین بخش چین در نواحی جلگه ای آن بیشتـر در شمال شرقی قرار گرفته و مناطق مسکونی و پر جمعیت آن را به وجود آورده است. 
      چینی ها از نژاد مغول بوده و از جمله اقوام نادری هستند که از همان ابتدا در سرزمین خود ساکن بوده اند و سرزمین خود را به جای چین “ تی ین هو ” یعنی زیر آسمانها نام نهاده اند. 
      جامعه چین از روزگار کهن جامعـــــه ای طبقاتی بوده است و بیشتر شهروندان را دهقانان فقیر تشکیل داده اند. سلسله های پادشاهی ( امپراطوری ) چین به ترتیب عبـــارتند از : هیا، شانگ، جو، چین، هن. در دوره دودمان جو ( 1123تا 221 ق. م ) فئودالیسم در چین بنیاد نهاده شد و قدرت سیاسی بین شمار زیادی از زمین داران بزرگ تقسیم شد. 
      یکی از درخشان ترین دوره های چین ظهـــور سلسله تانگ ( 907تا 618 میلادی )‌بود که کشـــور را به صورت مرکز سیاسی، اقتصادی و فرهنگی آسیا در آورد. 
      مغولان در قرن 13 میلادی ضمن عبـور از دیوار چین و شهر پکن را تصرف کردند. قوبیلای خان آنجا را پایتخت خویش نمود. مارکوپولو هم از این کشور در زمان مغولان دیدن نمود. 
آئین های چین باستان :
      در چین ادیان و فلسفه های گوناگونی رواج داشت که مهمتـــرین آنها اندیشه های کنفوسیوسی، دائوئی ( تائوئی )‌، و بودایی بود. کنفوسیــوس ( 407 –551 ق.م )‌مبلغ وفاداری و نظم و احترام بود. فلسفـــه او بر بنیان ذن یعنی عواطف و مهر و محبت انســـانی قرار داشت. عشق به ابا و گذشتگان در اندیشه کنفوسیوس جایگاهی ارجمند داشت. 
     لائوزی ( قرن شش ق. م ) بنیانگذار دائوئیسم بود. به عقیده او انســان در حقیقت جزئی از کاینات است و باید به طــــور تام و تمام با آن همساز و همنـــوا باشد. کاینات تابع اصول “ یین ” و “ یانگ ” است. یین نیروی مؤنث و یانگ نیروی مذکر است. نماد دائوئیسم بیانگر اتحاد یین و یانگ است. آئین بودایی در حدود قرن دوم میلادی از طریق جاده ابریشم کــــه راهی بازرگانی بود، از هند به چین رسید. بخشی از معماری معابد چین مربوط به آیین بودایی است. 


معماری چین: 
      معماری چین نیز همانند سایر هنرهــــای آن از گستردگی و تنـوع فراوان برخوردار است، هر چند آثار معماری آنـــان گاه به علت استفاده از مصالح کم دوام از بین رفته اند، ولیکن آنچـــه از این آثار باقیمانده، گویای این حقیقت است که آثار چین در حد معماریهای مصر و بین النهـــرین و ایران باستان است. به طور کلی معماری چین شامل معابد ( کنفوسیوسی، لائوتسه، بودایی ) پاگودا، قصر، دیوار بزرگ چین، خانه و دیرها، آرامگاهها و معابد صخره ای (‌غارها ) است.

خانه چینی: 
       اولین سکونتگاههای چینی گودالهایی هستند که به صورت دایره ساخته شده اند و روی آن را با شاخ و برگ درختان پوشانده اند. 
       از نظر تزئینی نمونـــه های خانه گلی دوره هان کاملا شبیه سبک های موجــــود در چین است. مدخل اصلی در داخل توسط “ مانع ارواح ” ( دیواری در مقابل مدخل ) حفاظت می شود، به طوریکه حیاط از داخل خانه از نظر پنهــــان است. بر اساس عقاید چینی، شیاطین و ارواح پلید در خط مستقیم حرکت می کردند و این دیوارها در مقابل مدخل مانع ورود آنها به داخل خانه می شدند. 
       ساختمان معماری خانه امروز چین دقیقا به نمونه اولیه خویش در هزار سال پیش شباهت دارد. اجزای ضروری این ساختمانهــــا عبارتند از : یک تالار چهار گوشه زیر یک بــــام نوک تیز با قرنیزهای بر آمده، بر روی یک شبکه نگاهدارنده و ستونهــای چوبی، که دیوارها هیچ نقشی در نگاهـداری از سقف ندارند بلکه در حکم پرده ها و تیغه های جدا کننده می باشند. معماری چین در چهارچوب این فرمول محـدود، توجهش را بر نمای ساختمــان متمرکز می کند. کارایی ساختمان غالبا تابع تزئینات آن بود. جالب توجه است که در طی چند قرن جهت همه ساختمانها شمالی ـ جنـــوبی بوده است. در معابد یا منازل چینی بام بسیـار اهمیت دارد، جنس آن از آجر و کاشی است و اگر بر سریرهای سلطنتی سایه افکند زرد و گرنه سبز، ارغـــوانی، سرخ یا آبی است. 

معابد چینی:  
       در معماری هر کشوری پرستشگاههــا از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردارند. مجموعه معابد به جای مانده در کشور چین با توجه به تعدد و تنوع ادیان مورد قبول در آن بسیــار متنوع می باشند. که این معابد عبارتند از: 

1-      معابد بودایی: به این معابد راههــای طبیعی بسیار زیادی منتهی می شود، که معمولا بر سرازیر های پیچ در پیچ کشیده شده و با دروازه های آراسته ای بنام “ پای لوش “ مشخص گردیده است. بـرای رهانیدن شیطان در برخی مدخلهـا، پیکره های کراهت انگیزی گذاشته شده است. رواج آئین بودایی ظاهرا تغییر مهمی در طــرح معابد چینی بوجود نیاورد، چون معابد تائویی و بودایی را از روی یک نقشـه می ساختند که در واقع همـــــان نقشه خانه چینیان بود و آن را برای مقـــاصد مذهبی آماده می کردند. ترتیب حیاط سازی، با تالارهای مجـاور، شبیه خانه های مسکونی بود. تالارهای واقع در حیاطهای جلو اختصــاص به پرستش خدایان یا بودا داشت، در صـــورتی که نقاط مسکونی در پشت معبد محل اقامت راهبان بود. 
عمده مصالح معابد بودایی چـوب و سنگ است. سقف شیـــروانی است و از پوشش سفـــالی یا چوبی ساخته شده است. در بیشتر معـــابد روی سقف بنایی به شکل کشتی قرار دارد که از نظــر هنر بودایی سمبلیک است و به طـــــور کلی سقف این بناها دارای تزئینات پر کــاری است. در معبد رنگ مسلط بر مجموعه بنا رنگ قرمز است. 
معابد کنفوسیوسی : دلاویزترین معـــــابد چینی آنهایی است که در پکن به دین ملی و رسمـــی آن کشور اختصاص داده شده است. معبد کنفوسیوس دارای طاقهـــای باشکوهی است که با ظرافت بسیار کنــده کاری شده، ولی خود معبد بیشتر نمودار حالت فلسفی دارد تا هنــــری. به طور کلی ستونهـای معابد، چوبی و سنگی است و غالبا به صـــورت ستون پیکره ای از اژدها و سیمرغ که در روبروی مدخل معبد قرار داده شده است. 

پاگودا :  
     از آثار برجسته و شاخص هنر معماری خاور دور بویژه چین پاگودا است. این بناهای چتری شکل. چند طبقه اند که تعداد طبقات آنهـا فرد است چون عدد زوج در نزد چینی ها نحس است. پاگودا از درون دارای پله های مارپیچی و گردان است. هر چتر به ایـــوان گردی ختم می شود که ماموران حکومتی در این ایوانها مسائل مملکتی را را بررسی می کردند، دومین کارکرد این بناهـــا جهت دعا و نیایش بوده و سوم پیشگویان چین در آن بخش طالع بینی می کردند و از طرفی جهت وزش باد را مشخص می نمود. 
     پاگودا نوعی از ساختمان سازی و معماری بودایی است که به نماد کشور چین تبدیل شده است، این بناها که بیشتر در روستـــاها برافراشته شده اند و جزء طبیعی آن نقاط به نظر می رسند و از استوپای هندی تقلید شده اند، با این تفاوت که چینیها به جـــای نقشه گرد، نقشه چهار، شش یا هشت ضلعی را ترجیح می دادند و طبقات را تا ارتفاع حداکثر 90متر روی یکدیگر می انباشتند. 

دیوار چین: 
     مهمترین آثار چینی ها دیوار چین است که تا به امروز پا برجاست. این دیوار از شمال شرق چین به سمت شمال غرب امتـــداد دارد که طول آن 6400 کیلومتر و ارتفاع دیــوار 7 الی 5/7 متر است، عرض دیوار هم حدودا 5/7 متر است، به فاصلــه هر چند متر برجهای دیده بانی در دیوار بزرگ تعبیه گردیده است. دیوار دارای چهار دروازه بزرگ است، مصالح این دیوار از آجر و سنگ است، سازنده این دیوار “ شی هوانگ دی ” خاقــان “ بنیانگذار سلسله چین ” بود. این دیوار جهت حفاظت چین از هجـــوم اقوام بیابانگرد زرد پوست به نام “ هونها ” بوده است. این دیوار از قرن 4 ق.م به صورت دیوارهای بریده از چینه و گل وجود داشته است ولی در زمان امپراطوری شی هوانگ دی، این دیوارهای مجــزا به یکدیگر متصل شد و از مصالح سنگ و آجر در ان استفاده کرد. 


سبک های معماری چینی ( شمالی و جنوبی ):
       در ساختمانهای مذهبی اعم از پاگوداهـــا و معبدها می توان دو سبک مشخص معمـــاری چینی را مشاهده کرد. این دو سبک معمولا شمالی و جنوبی خوانده می شود.
       تفاوت عمده میان این دو سبک عبارتنـــد از : انحنای شیب سقف و مقدار تزئینـات لبه بامها و پیش آمدگی آنهاست. در سبک جنوبی، سقفها به اندازه ای انحنـا پیدا کرده اند که گوشه های آنها، مثل شاخ گاو به طرف بالا متمایل می شود. 
       سبک شمالی را غالبا سبک قصـــری می نامند، زیرا که بهتــرین نمونه های این نوع معماری را در عمارات با شکوه شهر ممنوع و آرامگاههای خاقانهای سلسله های منگ و منچو می تــوان دید. در سبک قصــری، انحنای بام نرم است و به شیب و سقف چادر شبیه شده است، تزئینات نیز کمتر و محدودتر است. مجسمه فقط در گوشه های بامها دیده می شود. 
     شایان ذکر است که درباره معماری چین، کمتر سخنی گفته یا مطلبی نوشته شده است، شاید به این دلیل باشد که ساختمانهای انـــدکی از روزگاران گذشته بر جای مانده اند یا سبک معماری چین در سده های گذشته دستخـــوش تحولات چشمگیر نشده است، ساختمان در چین امروز دقیقــــا به نمونه اولیه خویش در هزار سال پیش شباهت دارد.